Umowy w szeroko rozumianym prawie IT są specyficznymi umowami, gdyż łączą klasyczną cywilistykę z prawem własności intelektualnej. W typowej umowie na wykonanie i wdrożenie oprogramowania mamy do czynienia z dwoma rodzajami utworów:
- Dokumentacją np. projektową, techniczną, użytkownika, będącą klasycznym utworem takim jak np. książka;
- Programem komputerowym, będącym specyficznym utworem, który ma odrębną i autonomiczną regulację ustawową w rozdziale 7 ustawy Prawo autorskie, mającą pierwszeństwo przed innymi przepisami w ustawie
o ile spełniają ustawowe przesłanki utworu, tj. są przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze.
Każdy program komputerowy składa się z warstwy programistycznej, niewidocznej dla użytkownika, tj. algorytmów zapisanych w określonym języku oprogramowania oraz warstwy graficznej, będącej interfejsem użytkownika (GUI – Graphic User Interface). To co widzimy na ekranie komputera jest więc interfejsem, który w myśl prawa autorskiego nie stanowi programu komputerowego. Nie oznacza to bynajmniej, że nie podlega ochronie, gdyż interfejs traktowany może być jak „klasyczny” utwór, a więc np. literacki.
Zgodnie z wyrokiem TSUE z 22 grudnia 2010 r., w sprawie C-393/09:
Graficzny interfejs użytkownika nie stanowi formy wyrażenia programu komputerowego (…). Niemniej jednak, jeśli taki interfejs stanowi wyraz własnej twórczości intelektualnej swego autora, może on korzystać z przewidzianej w prawie autorskim ochrony jako utwór
W ten sposób dochodzimy do konkluzji, że programem komputerowym jest jedynie kod źródłowy.
Skoro mamy do czynienia z dwoma różnymi rodzajami utworów w umowie IT to musimy zadbać o odpowiednią regulację umowną w zakresie przeniesienia majątkowych praw autorskich lub udzielenia licencji do każdego z tych rodzajów utworów. Inaczej bowiem wyglądać będą pola eksploatacji w przypadku oprogramowania, chociażby dlatego że art. 74 ust. 4 ustawy Prawo Autorskie określa inny zakres autorskiego prawa majątkowego w odniesieniu do oprogramowania.
Ustawowe określenie zakresu majątkowych praw autorskich z podziałem na utwory:
| Autorskie prawa majątkowe do dokumentacji | Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego |
| w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową; w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy; w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym | trwałe lub czasowe zwielokrotnienie w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego; tłumaczenie, przystosowywanie, zmiana układu lub jakakolwiek inna zmiana w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała; rozpowszechnianie, w tym użyczenie lub najem programu komputerowego lub jego kopii. |
Pamiętać także należy o wydaniu nabywcy praw lub licencjobiorcy kodu źródłowego w tych umowach, w których uzyskuje on prawo do modyfikacji i rozwijania oprogramowania. Brak takiego obowiązku może okazać się kłopotliwy, gdyż jak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18 września 2014 r., sygn. akt I ACa 315/14, jeżeli taki obowiązek wprost nie wynika z umowy, nie można go wywodzić w sposób dorozumiany.
